Günümüzde çocuklar oldukça kişiselleştirilmiş teknoloji kullanım deneyimleri döneminde büyümektedirler.

• Televizyon gibi geleneksel teknolojilerin kullanım süresindeki artışın ve izlenen içeriklerin, çocukların gelişimi ve sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olduğu bilinmekle birlikte, son yıllarda daha da yaygınlaşan bilgisayar, tablet, akıllı telefon gibi modern teknolojik cihazların kullanımının da çocuklar için hem yararlı olduğu hem de sağlık riskleri taşıdığı yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır.

• Çocukların teknolojik cihazları uygun olmayan süre, sıklık ve farklı duruş pozisyonlarında kullanmalarının gelişimsel problemler, kas-iskelet sistemi problemleri, fiziksel inaktivite, obezite ve uyku kalitesinde yetersizlik gibi sağlık riskleri doğurduğu görülmektedir.

• Dijital teknoloji kullanım alanlarının çoğalmasının ve dış mekan oyun alanlarının giderek azalmasının çocuklar üzerinde olumsuz etkilere neden olduğu görülmektedir. Bu nedenle teknolojik cihazlarda oyuna ayrılan sürenin uzamasının çocukların akranları ile yüz yüze iletişiminin ve grup oyunlarının azalmasına yol açtığı görülmektedir.

• Teknolojik cihazlarda oynanan oynanan oyunların eğlenceli ve merak merak uyandırıcı olmasına karşın birçok oyunun şiddet içeriğine sahip olduğu görülmektedir. Şiddet içeren dijital oyunlarda sürekli olarak şiddetin bir sorun çözme aracı olduğu, amaca ulaşmak, yenmek, daha fazla kişiye hükmetmek için her yolun kullanılması gerektiği mesajı verilmektedir.

• Dijital teknoloji kullanımı çocukların fazla enerji gerektirmeden bireysel zaman geçirmelerine neden olmakta, çocukların pasif alıcı olmalarına ve çocuğun çevresi ile ‘temassızlığına’ yol açmaktadır. Aynı zamanda ebeveynler ile çocuklar arasında disiplinle ilgili tartışmalara da yol açabilmektedir.

Kullanılan Teknolojik Araçlar ve Etkileri

Televizyon

– Okul çağı döneminde dikkat problemi

– İki yaş altı çocuklarda dil gelişimine olumsuz etki

– Okul öncesi çocuklarda davranış bozuklukları

– Sosyal çevreyle etkileşimlerde ve oyunlarında zihinsel faaliyetleri etkin olarak kullanamama

Bilgisayar – İnternet

– Dikkat eksikliği

– Yaratıcılık ve hayal gücünün gelişmemesi

– Dil becerisi kazanamama

– Düşük akademik başarı

– Saldırgan ve zarar verici davranışlar

– Yasal olmayan, şiddet ve cinsellik içeren sitelere kolay erişim

– Tehlikeli insanlarla iletişim

– Oyunlara bağımlılık

Video Oyunları

– Agresif davranışlar

– Oyunlardaki şiddet ile gerçek hayattaki şiddet arasında güçlü bir bağ kurma

– Toplumsal izolasyon

– Çevre ile kaynaşma ve iletişim eksikliği

Akıllı Telefonlar

Dijital teknoloji kullanımı, okul öncesi ve okul çağındaki çocuklarda dikkat sorunları, agresif davranışlar, fiziksel inaktivite, obezite ve uyku sorunları ile ilişkilendirilmiştir.

Aşırı teknolojik cihaz kullanımı; oyun oynama, yemek yeme ve uyku için ayrılması gereken zamanın kötüye kullanımına sebep olmaktadır. Ayrıca çocukların bilişsel ve duygusal gelişimi üzerine endişe verici sonuçlara zemin hazırlamaktadır.

• Teknolojik cihazlarla erken yaşlarda tanışmış olmaları, onlarla fazla zaman harcamaları, düşük kaliteli ve uygunsuz içerikler izlemeleri çocuklarda, bilişsel işlevlerini;
– Dürtü kontrolü
– Öz düzenleme
– Zihinsel esneklik
Diğerlerinin düşüncelerini ve duygularını anlama becerisi olumsuz yönde etkilemektedir.

Çeşitli araştırmalara göre, teknolojik cihazların aşırı kullanımı çocukların işbirliği ve paylaşma becerilerinin gelişimini engellemekte, motivasyonlarını azaltmakta ve sorumluluk alma becerilerini etkilemekte, böylece çocukların duygusal gelişimleri risk altına girmektedir.

Aşırı teknolojik cihaz kullanımı ile anksiyete, depresyon, sosyal izolasyon, düşük benlik saygısı, utangaçlık ve duygusal ve sosyal beceri yetersizlikleri arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür.

Digital Teknoloji Kullanımı ve Kas İskelet Gelişimi

Gelişim çağında olan çocukların motor becerileri çok çeşitli etkinliklerle gelişmektedir. Bu dönemde teknolojik cihazlar uygun koşullarda, uygun yazılımlarla ve uygun süre ile kullanılmadığında çocukların motor gelişimleri gecikmektedir. Çocukların uzun süre hareketsiz olarak teknolojik cihazlarla vakit geçirmeleri büyük ve küçük kas becerileri, el ve göz koordinasyonu gibi kaba ve ince motor gelişimlerini olumsuz etkilemektedir.

Digital Teknoloji Kullanımı ve Fiziksel İnaktivite

Gereğinden fazla teknolojik cihaz kullanımı ve yetersiz uyku alışkanlığı çocuklarda sedanter davranışları arttırırken fiziksel aktiviteye katılım düzeyini azaltmaktadır.

Televizyon izleme, tipik sedanter aktivite olarak bildirilmiş ve izleme süresinde artışın çocuklarda azalmış fiziksel aktivite ile ilişkili olduğu görülmüştür.

Digital Teknoloji Kullanımı ve Uyku Kalitesi

Sosyal medyayı aşırı kullanan veya yatak odasında teknolojik cihazlarla uyuyan çocukların uyku bozuklukları açısından daha fazla risk altında olduğu tespit edilmiştir. Gündüz saatlerinde teknolojik cihaz kullanımı da uyku kalitesini etkileyebilmektedir. Gündüz teknolojik cihazların kullanımı, kısa uyku süresine uykuya dalma süresinin gecikmesine neden olmaktadır.

Kötü ve yetersiz uyku alışkanlığı, çocukların ruhsal durumunu, davranışlarını, akademik başarılarını, büyüme gelişme hızlarını olumsuz etkilediğinden, çocuklarda uyku kalitesine özen gösterilmesi özellikle önemlidir.

Digital Teknoloji Kullanımı ve Obezite

Çocuklar sağlıklı bir şekilde gelişim göztermeleri için günde 3-4 saat fiziksel aktivite ve sosyal etkileşime gereksinim duymaktadır. Teknoloji kullanım ve televizyon izleme süresinin artmasının, çocuklukta obezite ile pozitif bir ilişki olduğu görülmüştür.

Ailelere Öneriler

– Günümüzde çocuklar oldukça kişiselleştirilmiş teknoloji kullanım deneyimleri döneminde büyümektedirler; bu nedenle aileler çocukların yaşına, sağlık durumuna, karakterine ve gelişim seviyesine göre plan yaparak , çocuğun sağlıklı büyüme ve gelişmesi için dengeli beslenme, kaliteli uyku, yeterli fiziksel aktivite ve olumlu sosyal etkileşim gibi esasları uygulayabilmesini ve bunlardan yararlanabilmesini sağlamak için çaba göstermelidirler.

– Ebeveynler çocuklarının teknolojiyi uygun kullanım zamanı ve diğer aktiviteler arasında dengeyi sağlaması için kendi görev sorumluluklarının bilincinde olmalıdırlar.

– Ebeveynler kendi kullandıkları teknolojik cihazların da çocuklarının üzerinde olumsuz etkisi olabileceğinin farkında olmalıdırlar. Ebeveynlerin çocukla aktif olarak oynayacak vakti yok ise, çocuğun başka bir yetişkin veya çocuk ile beraber oyun oynamasının önemli bir etmen olduğu bilinmelidir.

– Gün içerisinde toplam teknoloji kullanım süresi (televizyon, bilgisayar, tablet ve cep telefonu) 1-2 saat arasında sınırlanmalıdır.

– İki yaş ve altındaki çocukların ekran karşısına geçmemesine özen gösterilmelidir.

– Televizyon ve internetin çocuğun yatak odasından uzak tutulmasına dikkat edilmelidir.

– Çocukların ziyaret ettikleri internet siteleri ve sosyal medya kullanımı da dahil olmak üzere, kullandıkları teknolojik cihazlar mutlaka takip edilmelidir.

– Cep telefonları da dahil olmak üzere teknolojik cihazların kullanımı sınırlandırmak için yemek zamanı ve yatma zamanı ‘yasağı’ uygulanabilir.

– Televizyon, bilgisayar oyunları, cep telefonları, internet ve sosyal medya kullanımı ile ilgili makul ama dayanıklı kurallar oluşturulabilir ve bu kurallardan taviz vermemeye özen gösterilmelidir.